De wereld der dingen en de wereld van flux

Wereld der dingen

In de Westerse wereld zien we de wereld als een verzameling van (conceptuele) dingen, die ons een goed definieerbare richting voor ideeën geeft, die meetbaar, beheersbaar en controleerbaar zijn. Dit heeft ons de industriële wereld gebracht en de daaruit voortvloeiende welvaart. We zien de wereld als stabiel en beheersbaar.

De wereld van dingen die beheerst kunnen worden, met structuren, procedures, best practices, geordende relaties; een wereld die redelijk is, voorspelbaar en rationeel. Het is een bekende wereld, ook voor veel change management aanpakken.

Het is een wereld waarin veel mensen werken in audit en control en waarin de inspectie en regelgeving steeds maar toeneemt. Hoewel veel mensen er ontevreden over zijn, lijkt deze wereld niet te stoppen.

Wat er nu in Europa en de Verenigde Staten gebeurt is dat de traditionele wereld van dingen alleen maar toeneemt, terwijl tegelijkertijd de behoefte aan een meer gebalanceerd leven ook groeit. We moeten daarom leren om op te gaan in een situatie die onderdeel is van een proces dat zichzelf nog ontvouwt.

Wereld van flux

De andere taalwereld is de wereld van flux, relaties, activiteiten, gebeurtenissen, situaties. Hierin ervaren we dat we gezamenlijk in een stroom van activiteiten zitten die zichzelf ordent. Deze wereld is niet te schetsen want gebeurtenissen en situaties zijn niet afgebakend. Het is een dynamische, moeilijk definieerbare, kwalitatieve stroming in een tijdvloed. Het heeft in deze wereld geen zin om patronen te herkennen, want die patronen ontstaan vanzelf, zoals in een rivier waarin de richting als vanzelf ontstaat.

In de wereld van flux kunnen plaatjes en patronen gebruikt worden om een gesprek te hebben, maar wees alert dat deze je de verkeerde kant op kunnen sturen, want de beweging, de stroom is niet stabiel zoals het plaatje, dus de plaatjes zijn al niet meer actueel zodra het plaatje wordt gemaakt.

Verschuivingen in patronen zijn in deze wereld niet afhankelijk van het hebben van overzicht, maar van het hebben van een heleboel verbindingen, netwerken en relaties, waardoor je met een hoge intensiteit invloed kunt hebben op andere delen van het systeem. Verschuivingen gebeuren op manieren die onvoorspelbaar zijn en ook tegelijkertijd ook op manieren die passen in een te begrijpen patroon. Dat is de paradox.

De uitdaging is om de twee werelden bij elkaar te brengen, die van de dingen en die van flux. Veel mensen zijn geneigd de nadruk te leggen op het doen van dingen, die ze kunnen beschrijven en aanwijzen. Een andere manier om met situaties om te gaan is het stimuleren van wat er al is.

Daarbij is het belangrijk om comfortabel en zelfverzekerd te zijn met onzekerheid. Maar tegelijkertijd is het ook belangrijk om besluitvaardig te zijn om kleine veranderingen die in de organisatie zijn ontstaan te ondersteunen of versterken.

Een organisatie of cultuur bestaat door een herhaling van acties die gewoontes worden. Maar die acties veranderen ook en het is van belang om alert te zijn en open te staan voor kleine afwijkingen die kunnen leiden tot veranderingen in patronen en gewoontes. Is er een opening die kan worden gestimuleerd of aangemoedigd?

We moeten in staat zijn om zich ontwikkelende, opkomende gebeurtenissen, vaak in de vorm van heel kleine signalen, waar te nemen en op te pakken. Daarbij is het nodig om ethisch, sensitief en heel erg aanwezig te zijn in het moment en in de omgeving en dan te handelen naar wat er is, binnen een gezond niveau van desoriëntatie. Een werkbare aanpak is om open conversaties te organiseren.